Susam, yemeklik yağ, tahin, tahin helva üretiminde, pastacılıkta, sabun yapımında ve kozmetik alanında kullanılan önemli bir üründür. Susam, sıcaklığı oldukça seven bir bitkidir. Bu nedenle tropik, subtropik ve mutedil iklimlerde sıcak bölgelerde yetişir. Gelişme evresi olan 90-120 gün süresince sıcaklık ortalamasının 20 derecenin altına düşmemesi ve tohumların çimlenme döneminde toprak sıcaklığının 12-15 derece ile 20-25 derece arasında seyretmesi gerekir. Çimlenme döneminde susam, yağış ve rüzgârdan zarar görebilir. Ayrıca gece ve gündüz arasındaki sıcaklık farkları da susamın gelişim süresini uzatır. Susam Yetiştiriciliğinde Toprak İsteği Toprak isteği bakımından susam pek seçici değildir. Ancak drenajı iyi olan, organik maddelerce zengin, alüvyal yapıdaki kumlu killi hafif topraklarda daha iyi verim verir. Killi, kireçli olan, su tutan ve fazla çakıllı olan topraklardaki gelişimi iyi olmaz. Çimlenme oranı fazla olmasına rağmen, tohumları küçük olduğundan çıkışı zayıf olur. Bu nedenle ekim yapılacak toprağın ve tohum yatağının özenle hazırlanması gerekir. İlk ürün Nisan ve Mayıs aylarında, ikinci üründe hasattan sonra Haziran ayı ve Temmuz ayının ilk haftasına kadar yapılır. Ancak soğuk bölgelerde ikinci ürün yetiştirilmesi olanaksızdır. Yağışlar dikkate alınarak sonbaharda ekimi yapılmalıdır. Susam yetiştiriciliğinde toprağın hazırlanmasına sonbaharda başlanmalıdır. Toprağın 20-25 cm derinlikte sürülmesi gerekir. Kışa girerken sürülmüş olan topraktaki su alma kapasitesi artacağından, topraktaki fiziksel yapı düzelir. Eğer sürüm sonrası yabani ot oluşursa, kış gelmeden toprak kaz ayağıyla 10-15 cm derinlikte işlenmeli ve otlar temizlenmelidir. İlkbahardaki toprak hazırlığı toprağın tavı ve iklime bağlı olarak değişir. Ancak toprağı derin işlemekten kaçınılmalıdır. Bu toprakta su kaybına yol açar. Toprak yüzeysel olarak sürülmeli ya da kaz ayağıyla 10-15 cm yüzeysel işlenmelidir. İklimin durumuna göre ekimden önce bir defa sulanması gerekebilir. Susam ekimi sırasında kombine mibzerler kullanılmazsa, gübreler santrifüj gübre makinesi yardımıyla toprağa verilir, yabancı otla mücadele ilacı kullanılır, tırmıkla ilaç ve gübre toprakla karıştırılır, toprak sürgü ile bastırılır. Bunlar toprağı ekime hazır eder. Tırmık ve sürgüyle toprak belirli oranda toprağı tesviye etmiş olur. Susam Bitkisi Ekimi Susamda ikinci ürün ekimi çoğunlukla arpa, buğday hasadı sonrasında yapıldığı için, ekimden önce toprakta yeteri kadar tav olmaz. Bu yüzden önce toprak sulanır. Sıcaklığa göre 4-5 günde tavına gelen toprak, pullukla 15-20 cm derinlikte sürülerek gübrelenir. Yine gübre makinesiyle gübreler toprağa saçılır, yabani ot mücadelesi yapılır. Ekim derinliğine göre ilaç ve gübre toprakla karıştırılır. Gelişim süresi kısa olan susam yetiştiriciliğinde, gübrenin hepsi ekimden önce atılmalıdır. Gübre miktarı toprağın ve iklimin koşullarına, susamın türüne, sulu ve kuru tarım yapılmasına bağlı olarak değişir. Ekim zamanı ise toprak sıcaklığına göre değişir. Ege Bölgesi'nde genellikle Nisan ve Mayıs aylarında ilk ürün ekimi, Haziran ve Temmuz başında ise ikinci ürün ekimi yapılır. Kuru tarım yapılan bölgelerde ise Mayıs ayında ekim yapılarak, toprak tavından en verimli şekilde yararlanılır. Çapa bitkisi olan susam ekiminde, çapa zamanında yapılmalıdır. Bu, yabancı otla mücadele için, topraktaki nemin korunmasında ve verimin yüksek olmasında önemlidir. 10-15 cm'ye kadar büyüyen susamda sıra üzeri mesafe de 15-20 cm olmalıdır. Yine bu aşamada sıra üzeri çapa yapılmalıdır. Fazla su istemeyen susam yetiştiriciliğinde yine de düzenli sulama yapılırsa, alınan verim yüksek olur. Özellikle ikinci ürün ekiminde sulama yapılmalıdır. Bitkinin çiçeklenme başlangıcında, ortasında 2-3 sulama yapılması halinde verim yükselir. Karık usulü sulama yapılması uygundur. Susamda en fazla bozkurt, susam güvesi, beyaz sinek, yaprak biti gibi zararlılar görülür. Kök çürüklüğü, solgunluk, yaprak lekesi, susam bakteri solgunluğu, susam alternaryası ve phylloidy ise en fazla görülen hastalıklar arasındadır. Bu nedenle dikkatli olunmalı, yabancı otla mücadele edilmeli, tarla temiz tutulmalı, artıklardan temizlenmeli ve toprak işlemeye özen gösterilmelidir. Susam Hasadı Susam hasadında kapsüller aynı anda olgunluğa erişmez. Tümünün olgunlaşması beklenirse, erken olgunlaşanlarda çatlama ve dökülme olur. Bu kayıpların önlenmesi için, hasat olgunluğuna gelen bitkide elle söküm ya da toprağa yakın alandan kesilme ile hasat yapılmalıdır. Üstteki kapsüllerde gelişme devam ettiğinden, bunlar birlikte 15-25 adedi bağlanır ve 6-7 gün baskıya alınır. Daha sonra demetler halinde düz zeminde tepeden bağlanır ve gümül yapılır. Bu süre 8-15 gün kadar sürebilir. Harmanda demetler temiz bir örtüye silkelenir. Ardından tohumlar savrulur ve temizlenir. |
.jpg "Susam Yağının Faydaları Nelerdir?")
Sine
25 Temmuz 2024 PerşembeSusam yetiştiriciliği yapmaya başlamayı düşünüyorum, ama tam olarak hangi bölgelerde daha iyi sonuç alabileceğimi bilmiyorum. Tropik, subtropik ve mutedil iklimler tam olarak hangi ülkeleri ya da bölgeleri kapsar? Özellikle Türkiye'de hangi bölgelerde susam yetiştirilir?
Cevap yazAdmin
25 Temmuz 2024 PerşembeMerhaba Sine,
Susam yetiştiriciliği yapmaya karar vermiş olman çok heyecan verici! Tropik, subtropik ve mutedil iklimler susam bitkisi için ideal koşullar sunar. Tropik iklimler genellikle Ekvator'a yakın bölgelerde bulunur ve yıl boyunca sıcak ve nemlidir. Subtropik iklimler ise bu bölgelere yakın, ancak biraz daha az nemli ve çeşitli mevsimsel değişiklikler gösteren bölgelerdir. Mutedil iklimler ise orta sıcaklıklarda seyreden ve belirgin mevsimsel farklılıklar yaşayan bölgelerdir.
Türkiye'de susam yetiştiriciliği için en uygun bölgeler Ege ve Akdeniz bölgeleridir. Özellikle Aydın, İzmir, Manisa, Antalya ve Mersin gibi iller susam yetiştiriciliğinde öne çıkan yerlerdir. Bu bölgeler, susam bitkisi için gerekli olan sıcaklık ve nem koşullarını sağlar.
Başarılı bir susam yetiştiriciliği dilerim!
Sevgiler,
Sine